Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
actueel

Open access wordt Europese doelstelling

Willem van Ewijk,
30 mei 2016 - 16:50

Al het wetenschappelijk onderzoek dat uit publiek geld is gefinancierd moet voor iedereen gratis toegankelijk worden. Die doelstelling stelden Europese ministers en de Europese Commissie vrijdag.

De Portugese eurocommissaris Carlos Moedas gaf vanmiddag een pluim aan het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie: ‘We realiseren het ons waarschijnlijk nog niet, maar wat het Nederlands voorzitterschap heeft bereikt is uniek en enorm,’ zei de eurocommissaris voor Onderzoek, Innovatie & Wetenschap tijdens een persconferentie. Volgens Moedas was het akkoord over het openbaar publiceren van wetenschappelijke artikelen er waarschijnlijk nooit geweest als de Nederlanders er de afgelopen maanden niet zo fanatiek voor hadden gelobbyd.

Staatssecretaris voor Wetenschap Sander Dekker stelde ruim twee jaar geleden als doelstelling dat in Nederland in 2020 al het wetenschappelijk onderzoek dat met publiek geld is gefinancierd voor iedereen gratis te raadplegen moet zijnNu moeten universiteiten vaak nog betalen per geraadpleegd artikel, waardoor wetenschappelijke artikelen vaak alleen door studenten en onderzoekers te raadplegen zijn.. Nederlandse universiteiten onderhandelen sindsdien met uitgeverijen van wetenschappelijke tijdschriften om open acces publiceren mogelijk te maken. Met succes. Ze sloten al akkoorden met grote uitgeverijen van wetenschappelijke artikelen als Elsevier en Wiley.


Innovatie
Tijdens het Nederlands EU-voorzitterschap probeerden Dekker en universiteitenkoepel VSNU ook andere Europese lidstaten achter het open access-ideaal te krijgen. Dat is nu gelukt, met een akkoord op de tweedaagse top van de Raad van Concurrentievermogen, waar de ministers van wetenschap en internationale handel bijeenkomen met vertegenwoordigers van de Europese Commissie.


De ministers zien in open access een kans om het Europees concurrentievermogen te vergroten, en van Europa een aantrekkelijkere vestigingsplaats te maken voor start-ups. Want alhoewel open access deels een principekwestie is – onderzoek dat met belastinggeld betaald is moet door iedereen kunnen worden gelezen – kan het Europese bedrijven ook geld opleveren.

 

Zo moeten volgens Dekker bedrijven innovatiever worden door gebruik te maken van de onderzoeksresultaten. ‘Onderzoek en innovatie zorgen voor economische groei, meer banen, en oplossingen voor maatschappelijke problemen,’ zei de staatssecretaris vanmiddag. ‘Europa moet zo aantrekkelijk mogelijk worden voor onderzoekers en start-ups om zich hier te vestigen en voor bedrijven om er te investeren. Daartoe moet kennis gratis kunnen worden gedeeld.’


Praktijk
Dat lidstaten en commissie zich gezamenlijk willen inzetten voor open access betekent nog niet dat het voor uitgeverijen en universiteiten verplicht wordt om open access te publiceren. Het blijft bij een doelstelling. Maar Dekker is optimistisch: ‘Met dit akkoord gaan we het in de praktijk bereiken.’

Lees meer over