Lisa Westerveld: ‘We zijn tegengewerkt, ja’
Ze kon niet bevroeden dat haar commissie Democratisering & Decentralisering zo onder vuur zou komen te liggen. Ze is daarom blij dat met de uitslag van het referendum de klus aan de UvA is geklaard. Lisa Westerveld (35) heeft een tropenjaar achter de rug, maar de GroenLinks-politica gaat door: de campagne voor de verkiezingen is in volle gang.
Het is twee dagen nadat Lisa Westerveld in Crea haar rapport over de toekomst van de UvA presenteerde. Bijna anderhalf jaar nadat ze officieel werd benoemd als voorzitter van de commissie Democratisering & Decentralisering, en een half jaar later dan verwacht, zitten haar werkzaamheden erop. Maandenlang sprak ze met UvA’ers over hun problemen en zocht ze naar alternatieve bestuursmodellen en andere manieren om studenten en medewerkers meer inspraak te geven. En dan organiseerde ze ook nog eens een referendum. ‘Ik had geen idee dat de UvA zo’n wespennest was.’
Ben je blij dat het achter de rug is?
‘Het werd wel een keer tijd. We dachten in oktober bij de presentatie van het tussenrapport dat het meeste werk gedaan was. Toen bleek dat het organiseren van het referendum nog een heel grote klus was.’
Heb je ooit spijt gehad?
‘Nee, maar ik heb in het begin weleens gedacht: “Hoe moeten we dit in godsnaam tot een goede afloop brengen?” De opdracht was erg fors en toen we ons daar als commissie goed over gingen buigen, vroeg ik me weleens af waar ik aan begonnen was.’
Wanneer dacht je dat voor het eerst?
‘Toen we ons werkplan aan het schrijven waren. Ik zat toen voor mijn werk in Suriname en heb eigenlijk elk vrij uurtje besteed aan het schrijven van dat plan en de begroting. Ik had nog nooit zo‘n grote begrotingDie begroting bedroeg om en nabij de 530.000 euro. gemaakt, en ben de hele kerst van 2015 bezig geweest met hoe je zo’n begroting opzet. Dat was een behoorlijk gepuzzel, want aan de ene kant werk je met gemeenschapsgeld, maar aan de andere kant moet je wel een commissie samenstellen waarin mensen met veel kennis en ervaring zitten.
Bij dat werkplan en de begroting kwam ik erachter hoe groot ons werk zou zijn. Dan probeer je afspraken te maken op faculteiten en kom je erachter dat je bij sommige ondernemingsraden of studentenraden pas een maand later terecht kan.’
Heb je te gemakkelijk gedacht dat je het wel even zou doen?
‘Misschien wel. Ik heb misschien in het begin te gemakkelijk gedacht dat ik wel wist wat er schort aan de wetgeving. Ik bemoei me al tien jaar tegen het hoger onderwijs aan en dacht dat we daar even een rapport over zouden schrijven met aanbevelingen. Ik heb ook onderschat hoe erg de commissie zelf onder vuur zou komen te liggen.’
Vond je dat vervelend?
‘Ja, eigenlijk wel. Ik merkte dat er allerlei vragen van buiten rezen, toen de commissieleden zeiden dat ze wilden dat ik voorzitter werd, over of ik wel geschikt was. “Moeten we niet iemand uit de politiek daarvoor vragen? Iemand die wat ouder is of wat meer ervaring heeft?” Dan ontstaat daar ook een discussie over, terwijl ik echt wel wat weet over wetgeving. Onderschat me eens niet zo.’
Heb je dat later ook gemerkt? Dat mensen dachten: zij komt even binnenwandelen en vertellen wat er aan de hand is?
‘Je merkt wel dat onze commissie en die van diversiteit meer onder vuur hebben gelegen dan de commissie financiën. Daar gingen mensen er meer van uit dat er echt experts in de commissie zaten.’
Hoe komt dat denk je?
‘Omdat ik jong ben. En vrouw.’
Gloria Wekker is niet jong.
‘Maar wel vrouw. Als je ziet wat die allemaal over zich heen heeft gekregen. Niet alleen op de site van Folia, maar ook op GeenStijl... Ik ben blij dat ze na een tijdje tegen me zei dat ze al die reacties niet las. Gelukkig maar. Ik heb die wel gelezen en ben daar best wel van geschrokken.’
Had je dat van tevoren verwacht?
‘Niet dat er zoveel strijd zou zijn. Je weet van tevoren niet dat je in een wespennest terecht gaat komen. Dat viel mij wel op aan de UvA. Het is een universiteit waar continu botsende meningen zijn. Het is een heel andere universiteit dan de Radboud Universiteit, waar ik studeerde, of alle andere universiteiten die ik ken. De cultuur is veel harder en mensen geven veel meer kritiek in het openbaar. Ook op ons. Er is ook een tegenbeweging ontstaan die vond dat de bezetters eens moesten uitscheiden en we ons weer moesten druk maken over de kwaliteit van onderwijs en onderzoek.’
Geef ze eens ongelijk.
‘Ja, nou ja, je krijgt in het begin het beeld dat mensen massaal ontevreden zijn. Pas als je er rondloopt, krijg je het beeld van een heel sterke tegenbeweging van mensen die vinden dat het prima gaat. Dat is lastig, want onze taak was natuurlijk om goed in kaart te brengen wat hier speelt en om daar oplossingen voor te presenteren.’
(Tekst loopt door onder de afbeelding)
Denk je dat dat is gelukt?
‘Mijn verwachting was dat we veel meer zouden blijven steken bij een aantal aanpassingen in de huidige wet- en regelgeving. Gaandeweg zijn we steeds meer zelf die opdracht gaan uitbreiden. Het is meer dan regeltjes aanpassen, het is ook luisteren wat er speelt en ook die cultuur veranderen.’
Dat ik jou dit als voormalig LSVb-voorzitter mag horen zeggen.
‘Wij hebben gezegd: die cultuur verander je niet zomaar. Daarom hebben we dat charter en die “Senaat-nieuwe stijl” voorgesteld. Dat is niet per se het installeren van nieuwe regels, maar zorgen dat je werkt aan een cultuurverandering. En dat is niet vrijblijvend.’
Hoe verander je een cultuur?
‘In ieder geval niet door achterover te leunen en te zeggen dat je de cultuur wil veranderen, maar bijvoorbeeld door een charter op te stellen. Door vast te stellen wat de waarden zijn die je als universiteit nastreeft. Daarmee roep je een instituut in het leven dat die cultuur verandert.’
Je zei dat je geen spijt hebt, maar...
Resoluut onderbreekt Westerveld de vraag: ‘Nee, maar ik heb wel heel veel slapeloze nachten gehad hoor. Ik heb een gewone baan, ik zit in de gemeenteraad en ik wil ook gewoon voetballen. Als je dan ’s avonds thuiskomt ben je vaak nog tot drie of vier uur aan het werken. Neem nou die kritische brief die drie decanen aan de vooravond van het referendum schreven. Daar hebben we binnen een dag op geantwoord, maar dat is wel een reactie die ik om drie uur ’s nachts aan het tikken was.’
Heb je het idee dat je bent tegengewerkt?
‘De medewerking was niet altijd optimaal.’
Dat is wel heel politiek correct.
‘Ik ben even aan het nadenken of je het echt tegenwerken kunt noemen. Er waren gewoon heel veel mensen niet blij met de commissie. Die waren vanaf het begin al niet blij en hebben dat het hele traject laten weten. Als commissie zijn we op een aantal punten wel tegengewerkt, ja. Maar er zijn ook heel veel groepen studenten en medewerkers die ons wel hebben geholpen, en een soort van fan zijn geweest van de commissie.’
Heb je de laatste maanden tegenwerking ervaren?
‘De laatste maanden, nou ja. Het referendum ging op het AMCHet AMC weigerde e-mailadressen beschikbaar te stellen aan de commissie en wilde per se zelf een uitnodiging versturen. Die werd uiteindelijk verstuurd naar meer mailadressen dan het AMC medewerkers heeft De uitslag van de stemming op het AMC is nog niet bekend gemaakt. natuurlijk helemaal niet goed.’
Heb je het gevoel dat ze er bij het AMC nooit zin in hebben gehad?
‘Jeetje, dit is echt een heel moeilijke vraag.’ Ze begint te glimlachen. ‘Ik ben even aan het nadenken over hoe ik deze kan beantwoorden zonder dat er, eh...’ Opnieuw verschijnt een glimlach. Westerveld blijft tien seconden stil. ‘We hebben in ieder geval op het AMC en bij de holding zoveel problemen... Het College van Bestuur wilde graag dat het AMC en de holding ook meededen, maar eigenlijk is het wel heel bijzonder dat het ons dan niet lukt om hen op tijd te laten beginnen. Ik kan wel zeggen dat lang niet iedereen bij het AMC zin had om een referendum te houden, en dat zie je ook wel terug aan de opkomst. Wij mochten daar niet zelf de uitnodiging versturen en je kunt je afvragen in hoeverre dat met hetzelfde enthousiasme is gedaan en of het dezelfde prioriteit had. De Raad van Bestuur van het AMC heeft zelf een e-mail gestuurd, in plaats van dat ze de mail van RuigrokRuigrok is het onderzoeksbureau dat het referendum uitvoerde. heeft doorgestuurd. Daar ging ook wel wat minder neutraliteit van uit dan van de algemene uitnodiging.’
Wat vind je ervan dat vrijwel alle decanen hebben geadviseerd om niet voor veel verandering te kiezen?
‘Ik vind het vooral heel jammer. Er is op de UvA veel onvrede tussen studenten en medewerkers enerzijds en bestuurders anderzijds. Ik had het wel fijn gevonden als bestuurders daar meer voor open zouden staan. Je ziet dat veel bestuurders bang zijn om de macht uit handen te geven. Als er één plek is waar je mensen meer te zeggen kunt geven over hun eigen onderwijs, dan is dat wel in het hoger onderwijs, waar heel veel studenten worden opgeleid om later leidinggevende posities te bekleden.’
Uit het referendumLees hier de uitslag nog eens terug. dat de commissie van Lisa Westerveld organiseerde, bleek dat een meerderheid van de stemmers positief staat tegenover een charter met kernwaarden van de universiteit. Dat geldt ook voor een ‘Senaat-nieuwe stijl’ waarin over de grote kwesties rond onderwijs en onderzoek kan worden gediscussieerd. Bovendien is onder studenten een meerderheid van de stemmers voor veel meer inspraak, onder medewerkers is daarvoor minder steun. De opkomst was echter laag: 12 procent van de studenten en 37 procent van de medewerkers bracht een stem uit.
Ben je niet bang dat er weinig met het rapport gaat gebeuren?
‘Nee, het College van Bestuur heeft zich al uitgesproken voor een Senaat-nieuwe stijl en een charter. We hebben ook echt duidelijk gemaakt dat als je recht wil doen aan de resultaten van het referendum en ons rapport, dat dan de bevoegdheden van studenten en medewerkers moeten worden uitgebreid. Ik hoop van harte dat daar gevolg aan wordt gegeven, en dan niet alleen door te zeggen dat het bestuur naar studenten en medewerkers gaat luisteren.’
Een belangrijk argument tegen verandering na het referendum is natuurlijk de opkomst.
‘Als we echt die opkomst veel hoger hadden gewild, dan hadden we gewoon een ja/nee-vraag moeten neerleggen. We hebben het hier uitgebreid over gehad, ook met het College van Bestuur trouwens. Hoe langer je de vragenlijst maakt, hoe lager de opkomst wordt, maar ook hoe meer informatie je hebt.’
Net zoals het afgelopen jaar is ook 2017 een tropenjaar voor Lisa Westerveld. De komende maanden is ze volop campagne aan het voeren voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ze staat op plek 14 voor GroenLinks, waarmee ze op dit moment verkiesbaar lijkt. Vlak voor dit interview zat ze twee uur in de visagie voor een fotoshoot van Vrouw, hierna moet ze naar een debat in Pakhuis de Zwijger.
Een jaar geleden zei je tegen me dat je nog niet wist of je op de lijst wilde. Was dat de waarheid?
‘Je hebt daar inderdaad heel lang over doorgevraagd. Ik wist het niet zeker, omdat ik het ook naar mijn zin had in de gemeenteraadLisa is lid van de Nijmeegse gemeenteraad namens GroenLinks.. Daarom wilde ik het nog niet zeggen, want dan schrijf jij het op, en dan is het zo. Maar toen ik dit voorjaar een mail ontving met de mededeling dat GroenLinks kandidaten zocht, wist ik eigenlijk binnen vijf minuten dat ik het wilde doen.’
Waarom wil je naar Den Haag?
‘Heel veel dingen waar je in de gemeenteraad en op universiteiten tegenaan loopt, stranden uiteindelijk weer in Den Haag. Ik wil me graag inzetten voor de dingen waar ik om geef, maar dan moet je welb de mogelijkheid hebben echt iets te veranderen. Waar het ook over gaat, of het nu medezeggenschap is of een proef met een socialere bijstand die ik in Nijmegen probeer te regelen, uiteindelijk lopen veel dingen toch stuk op wat er in Den Haag gebeurt.’
Daar moet je straks het leenstelsel gaan verdedigen, terwijl je er tegen bent.
‘Dat is het moeilijkste punt voor mij in het hele verkiezingsprogramma van GroenLinks. Daarom heb ik op het verkiezingscongres ook een amendement ingediend om het collegegeld te halveren. Dat is aangenomen, waardoor ik in de wandelgangen al “de vrouw van 700 miljoen” word genoemd. We zeggen ook dat de aanvullende beurs moet worden verhoogd. Je moet kijken waar de echte problemen zitten. Dat is vooral bij studenten die niet gaan studeren vanwege het geld. Die verhoging van de aanvullende beurs, daar moeten we echt werk van maken, zodat ook studenten met een handicap en studenten uit minder welgestelde families kunnen blijven studeren. Daar zitten nu de grootste problemen.’
N.B. In eerdere versie van dit artikel waren abusievelijk vier vragen en antwoorden weggevallen. Het stuk van ‘Geef ze eens ongelijk’ tot ‘Daarmee roep je een instituut in het leven dat die cultuur verandert’ is op 8 februari om 15.45 uur toegevoegd.
