Raimke Groothuizen schreef sprookjesboek voor studenten: ‘Er was eens… een trol met prestatiedruk’
Onlangs verscheen er een sprookjeboek voor studenten van docent Raimke Groothuizen. Via verhalen over tovenaars, heksen en reuzen wil ze de problemen van deze doelgroep inzichtelijk maken. ‘Over studenten wordt vaak negatief geschreven, sprookjes daarentegen zijn hoopgevend.’
Voor schrijfster Raimke Groothuizen (38) was het de opmerking van een docent dat ze geen talent had. Voor een ander een vmbo-advies, het gevoel genegeerd te worden of druk vanuit de omgeving. Het zijn dit soort zaken die, bewust of onbewust, lang kunnen doorsluimeren in het gemoed van studenten en vormend kunnen zijn voor het zelfbeeld, constateert Groothuizen. Niet zelden leidt dit er toe dat zij mentaal vastlopen.
Ze zag het voorheen onder haar medestudenten en nu, als docent Communicatie aan de Avans Hogeschool, onder haar eigen studenten. Met haar nieuwe boek – ‘Het Sprookjesboek voor studenten - die niet in sprookjes geloven’ – wil ze deze doelgroep weer hoop geven (vandaar de ondertitel), door te laten zien dat ze niet de enige zijn die worstelen met hun studie, zichzelf of anderen. Dat doet ze aan de hand van twaalf fictieve sprookjes, die elk persoonlijke verhalen van echte studenten weerspiegelen.
Zo herkent studente Selène zich in het verhaal van de streberige ridder, die net als zij overal een wedstrijd inziet, dus ook in school en studie. En kan Dunya zich vereenzelvigen met het sprookje van de trol op het rechterpad, omdat zij zich als studente van een andere afkomst ook vaak een buitenbeentje voelde, wiens capaciteiten stelselmatig worden onderschat.
‘De waarheid is dat je dan een reis moet afleggen met meer obstakels’ schrijft Dunya in het boek van Groothuizen. ‘En misschien klinkt dat niet fijn,’ vervolgt ze, ‘maar een reis met meer obstakels zal iemand wel vormen tot een sterker, slimmer en beter persoon.’ Het is precies de noot die Groothuizen in het sprookjesboek wil kraken: eerst de worsteling van de studenten schetsen, daarna de hoop op een betere toekomst.
Wat zijn de meest pregnante problemen van studenten, die je in het boek graag te berde wilde brengen?
‘De prestatiedruk is er een van; studenten die druk op zichzelf leggen omdat ze hun omgeving graag willen ontstijgen of juist druk ervaren vanwege de verwachtingen in hun omgeving. Tegelijk is er het thema sociale veiligheid. Studenten die geïntimideerd worden of tegengewerkt door mensen die hiërarchisch hoger staan. En in de laatste plaats discriminatie, op basis van ras dus, maar ook geslacht.’
Waarom koos je ervoor om deze thema’s te belichten aan de hand van sprookjes?
‘Dat heeft drie redenen. Ten eerste dacht ik: hoe grappig zou het zijn om een sprookjesboek te schrijven voor een doelgroep voor wie doorgaans geen sprookjes geschreven worden. Daar zat een persoonlijk uitdaging in, zoals alles in mijn leven altijd voortkomt uit de vraag: zou ik het kunnen? Daarnaast zijn sprookjes hoopgevend. En dat is echt wel nodig als je kijkt naar hoe er in de media over studenten gesproken wordt. Dat is best wel vaak negatief, zeker over generatie Z. Tot slot: als ik over echte mensen zou schrijven, in plaats van over tovenaars en heksen, zou dat kunnen afleiden. De metafoor is dus dienend aan de inhoud.’
De sprookjesfiguren reflecteren verschillende type studenten in de maatschappij. Tovenaars behoren bijvoorbeeld tot de elite, hebben rijke ouders en volgen studies als kunst- of taalwetenschappen. Trollen behoren tot de laagste sociale klasse, lijden aan kansenongelijkheid en hebben moeite een baan te vinden vanwege hun naam (lees: afkomst). Is het belangrijk om studenten in groepen te onderscheiden?
‘Ja, ik denk dat het onderscheiden van groepen in de maatschappij nodig is, zodat je daar van af kan wijken. Zodat je als student een bewuste keuze kunt maken, om te breken met de status quo.’
Maar leidt dat niet te veel tot identiteitsdenken?
‘Oh, dat vind ik een goede vraag. Ik hoop het niet. Maar stel nou dat het onderverdelen in groepen tot discussie zou leiden, dan zou dat ook een heel waardevol gesprek kunnen opleveren. Zo is er bijvoorbeeld veel racisme in het onderwijssysteem. Dat zie ik iedere dag voorbijkomen. Door vervolgens over verschillen tussen groepen te spreken, kunnen dergelijke problemen beter aangekaart worden.’
Welk verhaal is je het meest bijgebleven?
‘Er was één verhaal waarin ik het allerslechtste scenario wilde schetsen. Daarin liep het bijna desastreus af voor een sprookjesfiguur. Toen ik dat liet lezen aan een student genaamd Nerys, hoorde ik prompt: “Dat is mijn verhaal.’’ Toen dacht ik wel even: wow, dat is heftig. Dat mijn verzonnen doemscenario ook gewoon heel dicht bij de realiteit kan zitten. Diegene kon zich er enorm in herkennen. Uiteindelijk is het persoonlijke verhaal van Nerys aan dit sprookje gekoppeld.’
Wat zou je, na het schrijven van dit boek, aanbevelen aan dergelijke studenten?
‘Zoek hulp als je vastloopt. Dat zie je ook aan de twaalf verhalen die de studenten hebben geschreven: niemand komt er in z’n eentje uit. Voor de een is het gewoon een vriendin die naar je luistert, de ander heeft veel aan familie en vrienden. De rol van ouders is daarin ook erg belangrijk. Veel studenten vinden hun studie na een half jaar al niet meer leuk, maar zijn met hun ouders naar een open dag geweest en durven het daarom niet aan hun ouders te vertellen. Want ‘’die hebben het al zo druk’’. Je hoopt dat ouders vaker vragen hoe het met hun kind gaat. En dat ze dan hun mond dichthouden om daadwerkelijk te luisteren en mee te denken.’
Raimke Groothuizen, Sprookjesboek voor studenten – die niet in sprookjes geloven (2024) ISBN: 9789462962279. Uitgeverij AnderZ. Prijs: € 24,99
