Wat maakt Taylor Swift zo populair (dat ze zelfs politiek en economie kan sturen)?
Dit weekend staat Taylor Swift in een uitverkochte ArenA. Wat maakt deze superster zo geliefd en bijzonder? UvA-wetenschapper Maryn Wilkinson doet al jaren onderzoek naar de zangeres. ‘Swift is een ongekende grootheid.’
Ze is pas 34, maar de invloed van Taylor Swift is ongekend groot. Haar populariteit lijkt geen grenzen te kennen, haar concerten zijn steevast uitverkocht en haar invloed op de Amerikaanse politiek én wereldwijde economie is verbluffend.
Donderdag, vrijdag en zaterdag staat ze met haar Eras-tour in de ArenA, waar fans zich al ’s morgens vroeg verzamelen in een rij. Kamperen zoals in andere steden is in Amsterdam niet toegestaan. Het is ook de week van een conferentie over celebrities aan de UvA. Universitair docent Maryn Wilkinson, die Taylor Swift al vanaf het begin van haar carrière volgt, is onderdeel van een speciaal symposium over Swift.
Vertel. Wat maakt Taylor Swift nu zo hyper-populair?
‘Ze is samen met Beyoncé dé ster van deze generatie. Taylor Swift heeft haar carrière heel slim aangepakt. Ze komt vanuit de countrymuziek, waar authenticiteit heel belangrijk is: je zingt de waarheid over het leven, vanuit een working class-perspectief. Popmuziek daarentegen is meer kunstmatig, met synthetische muziek en meer commercieel geörienteerd. Ze heeft heel slim genavigeerd.’
‘Ze trekt verschillende generaties aan: zowel millennials als generatie X en Z. Swift is een vrouw en tegelijkertijd een meisje, dat is een bewust gecreëerd persona. Haar liedjes, die ze zelf schrijft, voelen persoonlijk door de onderwerpen en sluiten heel goed aan bij de gevoelsbeleving van meisjes en vrouwen.’
Hoe heeft Swift toch die overstap weten te maken van countrygirl naar superster?
‘Ze doet dat door spreekwoordelijk een jas van zaniness aan te trekken, dus door zich te omhullen met een soort mafheid en stunteligheid. In de clip van Shake It Off probeert ze bijvoorbeeld aan allerlei dansstijlen mee te doen en dat lukt haar steeds net niet. Oftewel, de boodschap is: ze past niet in het plaatje, maar ze probeert het toch. Dat heeft een herkenbaarheid die mensen universeel aanspreekt.’
De Eras-tour, waarmee Swift deze week ook in de ArenA staat, zette een nieuw record met 1 miljard euro omzet, zo werd in december 2023 bericht. Dat lukte nog geen enkele wereldster eerder.
Volgens The Washington Post houdt ze zelf ruim 4 miljard dollar over van de gehele tour. De krant schrijft dat alleen de tour in de VS al voor een boost zorgt van 5,7 miljard dollar. ‘Genoeg om elke persoon in Pennsylvania, waar Swift vandaan komt, 450 dollar te geven,’ aldus de krant. ‘Of genoeg om elke Amerikaan 20 dollar te geven.’
Het Verenigd Koninkrijk gaat ervan uit dat het optreden van Swift ze zo’n 1 miljard pond zal opleveren, aan tickets, kleding, accommodatie en reizen.
In april werd bekendgemaakt dat Taylor Swift inmiddels op de miljardairslijst van Forbes staat, weliswaar op plek 2545, maar met een geschat vermogen van 1,1 biljard dollar. In 2023 werd ze uitgeroepen tot Times Person of the Year.
Is het dan allemaal maar bedacht?
‘Vergeet niet dat Taylor Swift een miljoenenindustrie is. Ik en mijn collega’s hadden het er nog over deze week, er werken geen honderden mensen voor haar, maar inmiddels waarschijnlijk duizenden. Taylor Swift is, net als Beyoncé, de CEO van haar eigen merk. En dat merk is heel goed gecontroleerd. Je moet niet onderschatten: dit zijn top-business-vrouwen, die precies weten wat ze doen.’
Voormalig president Donald Trump zou haar vrezen. Hoe ver reikt de politieke invloed van Swift?
‘In 2018 had Swift haar eerste politieke coming-out, een hele voorzichtige, waarin ze zich uitsprak over de midterm state elections over het senatorschap in Tennessee. Daarin sprak ze zich uit tegen de Republikeinse kandidaat. Zij was tegen vrouwenrechten, homorechten, oftewel, basisrechten en onderwerpen die haar ook persoonlijk aan het hart gingen. Binnen 24 uur hadden 65.000 jonge mensen zich geregistreerd om te gaan stemmen. Haar impact moet je dus niet onderschatten. In 2020 liet ze zich fotograferen met een schaal koekjes met Biden 2020 erop. Maar het gaat allemaal heel voorzichtig: ik noem het politiek-light, naast dat ze ook feminist-light is.’
‘Vergeet niet dat in de countrymuziek het van oorsprong niet gewaardeerd wordt dat de politiek gaat vermengen met de muziek. Dolly Parton doet het nadrukkelijk niet, de Chicks, voormalig de Dixies Chicks, deden het wel en werden gecanceld. Politiek is voor de elite, is de gedachte, en dat mag je bovendien niet aan iemand opleggen want dat is niet authentiek. In de documentaire Miss Americana zie je ook dat haar management haar waarschuwt zich niet uit te spreken uit angst veel fans te verliezen. Dat is uiteindelijk niet gebeurd.’
Was er eerder zo’n superster met politiek invloed?
‘Ja hoor, Taylor Swift is zeker niet de eerste. Denk aan Jane Fonda, Lady Gaga of Madonna: allemaal activistische sterren. Het is juist gek dat zij het zo lang niet heeft gedaan. Maar de situatie is precair: Beyoncé is er terughoudend in en zich heel bewust van het register waarin zij mag opereren. Taylor Swift zul je ook nooit in een interview Trump kapot zien maken.’
Dus het is toch een soort ongekend wat Swift doet?
‘Bill Gates, Elon Musk: dit soort mannen met sterrenstatus bemoeiden zich al eerder actief met politiek. Dus je vraag suggereert nu meer dat het ongekend is dat het een vrouwelijke popster, die zich bewust meisjesachtig profileert, dit doet. En dat is precies de dunne lijn waar ik het net over had: het is lastig balanceren wat ze wel en niet zou moeten doen. Popsterren en de populaire cultuur die daarbij hangt moet vooral leuk zijn, versiering, iets met franje.’
Ben je zelf ook een Swiftie (een fan van Taylor Swift, red.)?
‘Ja en mijn dochter van vijf ook. Ik ken al haar nummers en ben groot fan wat ze doet, maar ik ga haar zaterdag voor het eerst live zien in de ArenA.’
Kun je wel fan zijn en tegelijkertijd onderzoek doen naar je held?
‘Ik doe onderzoek naar populaire cultuur, met name naar politiek en feminisme. Oftewel, ik kijk naar de representatie van vrouwen in populaire cultuur. Ik volg Swift al sinds 2005, toen ik haar voor het eerst zag en dacht: she is going to be big. Persoonlijk vind ik het ik het fijn om onderzoek te doen naar iets wat me intrigeert. Juist binnen die fascinatie ben ik enorm kritisch.’
Ik zie veel voorbijkomen over de invloed van Taylor Swift op de economie, met termen als Taylornomics en Swiftflation. Wat voor effect heeft de komst van Taylor Swift op Amsterdam?
‘Helaas ben ik geen econoom, daarom is zo’n symposium ook extra leuk om mensen te ontmoeten uit allerlei vakgebieden. Maar ik weet wel dat bijvoorbeeld in Engeland renteverlagingen zijn uitgesteld vanwege het effect dat haar Eras-tour op de economie had. Dat effect is gigantisch. De tour telt bijvoorbeeld vijftig trucks, het is een enorme invasie in elke stad waar zij optreedt. Ze is een ongekende grootheid, ze is groter dan sterren als Justin Timberlake, Harry Styles of zelfs Madonna.’
