UvA-geheimen | Wat doet dat gekke poortje in de hal van REC-E?
Gebouw-H en gebouw-E op de Roeterseilandcampus zijn een toonbeeld van jaren negentig-architectuur. In de hal van het E-gebouw staat echter een poortje met gebakken aardewerken tegeltjes dat doet denken aan lang vervlogen tijden. Waar komt dat vandaan?
In de hal van REC-E staat direct na de ingang een metalen poortje met daarin twee wetenschappers, weergegeven in gebakken tegeltjes. Aan hun instrumenten te zien zijn ze geen economen, maar waarom staan ze dan in het onderkomen van de economiefaculteit? Om daarachter te komen, moeten we de geschiedenis in duiken.
(Lees verder onder de afbeelding)
Scheikundig Laboratorium
Op de plek van REC-E stond vanaf 1891 het Scheikundig Laboratorium, dat later werd omgedoopt tot het Van ’t Hoff Instituut. Het neorenaissancegebouw was een van de architectonische hoogstandjes van Roeterseiland. In de jaren tachtig was het Van ’t Hoff Instituut echter al verhuisd naar een ander gebouw op Roeterseiland en werd het pand een zogenoemd doorschuifpand. Het Geologisch Instituut zat er een tijdje, en in afwachting van de bouw van het IWO in Zuidoost werd een deel van het archief van de Bijzondere Collecties van de UvA er opgeslagen.
Dat was ook zo in november 1987. Op de eerste zaterdagmiddag van die maand, op 7 november 1987 slaan om half vier ‘s middags de vlammen ineens uit ‘het gebouw met de torentjes’. Het is het enige gebouw op Roeterseiland zonder automatische brandmeldinstallatie en dat wreekt zich. De brandweer rukt met groot materieel, waaronder een blusboot, uit. Het zorgt ervoor dat de bijzondere collecties grotendeels gespaard blijven, maar het dak en de gevel zijn grotendeels verwoest.
(Lees verder onder de afbeelding)
Sloop
Al snel wordt besloten dat het voormalige laboratorium, dat al op de nominatie voor sloop stond, niet wordt gerenoveerd. Het is rijp voor de sloopkogel. Hoewel er door historici nog een strijd wordt gevoerd om het te renoveren, is dat tevergeefs. De UvA wil een modern onderkomen op de hoek van de Nieuwe Prinsengracht en de Roetersstraat bouwen en dat wordt REC-E. Om toch nog iets van die geschiedenis terug te laten komen in REC-E werd besloten een poortje te behouden.
Maar wie zijn de twee wetenschappers die geportretteerd zijn? Medewerkers van het Van ’t Hoff Instituut verwijzen door naar emeritus-hoogleraar organische chemie Jan Verhoeven – ‘het historisch geweten van het instituut’. ‘Het poortje is inderdaad geconstrueerd uit restanten van het jammerlijk - door een klein brandje maar vooral door de daarop volgende overhaaste sloop - verloren gegane laboratorium aan Prinsengracht 126,’ vertelt hij. ‘Heel veel van de bijzondere decoratieve elementen van dat gebouw zijn zelfs onnodig verloren gegaan of althans geheel uit het zicht verdwenen.’
Historische personen
Hij moet echter het antwoord op de vraag schuldig blijven. ‘De figuren zaten zo hoog in het gebouw, dat het nooit de bedoeling is geweest om hier namen van historische personen aan te verbinden,’ zegt Verhoeven. Hij kan ons wel vertellen wat de voorwerpen zijn. ‘De ene draagt in de linkerhand iets wat ik herken als een smeltkroes en in de rechterhand een tang om die te hanteren, de ander draagt een glazen toestel met enige in- en uitlaatbuizen wat zou kunnen dienen om bijvoorbeeld gassen te bevatten.’
Geheim ontrafeld! Heb je ook een UvA-geheim dat je graag ontrafeld zou willen zien? Mail ons op redactie@folia.nl.
