Ook de universiteit is volgens Essed niet vrij van dat alledaags racisme. Ze geeft een aantal voorbeelden. ‘Twijfelen aan je eigen kunnen, omdat je een allochtone student bent. Docenten die zich niet met je identificeren, omdat je “anders” bent en daarom niet in je investeren en waardoor je niet als talent wordt aangemerkt. Doordat maar weinig docenten uit een ander milieu komen dan witte autochtonen, wordt “intellectueel” nog steeds geassocieerd met “wit”.’   

Culturele klonen

De bezetters van het Maagdenhuis vorig jaar ageerden er tegen dat universiteiten in hun ogen te veel als bedrijven worden geleid, met bijkomend ‘rendementsdenken’. Volgens Essed hebben beide fenomenen een zelfde oorzaak. Volgens haar zoeken mensen andere mensen op die aan hen gelijk zijn: zogenaamde culturele klonen, wat tot racisme kan leiden. Dat universiteiten steeds meer worden bestuurd als bedrijven versterkt dit proces, zo stelt Essed.

‘De corporization van universiteiten, zoals je ziet in het Verenigd Koninkrijk, de VS en Nederland zorgt ervoor dat universiteiten “culturele klonen” worden van bedrijven,’ vindt ze. ‘Alles wordt bezien in termen van meetbaarheid, marketeerbaarheid, en verkoopbaarheid. Alles wordt steeds meer gestandaardiseerd en wie is daarbij de norm? De witte middenklassestudent. Je moet als universiteit een duidelijke missie uitstralen dat je alle groepen welkom heet. Niet een bedrijf zijn, maar een plek om te leren. Want daar gaat het bij een universiteit toch juist om?’

Lopend stel hersenen

Essed vindt dat studenten en docenten niet enkele als een ‘lopend stel hersens’ gezien moeten worden, maar als individuen, met verschillende identiteiten. Ook pleit ze voor minder competitie en meer samenwerking. Volgens haar wordt er al te veel gepubliceerd. Ze vraagt de zaal wie er voldoende tijd heeft om alles te lezen wat hij of zij zou moeten of willen lezen. Welgeteld een persoon steekt zijn hand op. ‘Lucky you,’ antwoordt Essed. ‘Maar de meeste mensen hebben niet genoeg tijd, omdat er gewoon veel te veel gepubliceerd wordt. Waarom zou je dan nóg meer gaan publiceren?’