Om met het eerste tekort te beginnen: er moet veel meer naar studenten en medewerkers geluisterd worden, meent Ten Dam. Ze haalde de voorstanders van directe democratie aan, die de afgelopen periode zo veelvuldig hun stem hebben laten horen onder het motto: er is wel een vote, maar no voice: je kunt je stem wel laten horen, maar er is geen dialoog. Ten Dam wil dat veranderen. ‘Medezeggenschap zou niet beperkt moeten blijven tot formele organen. Samen met de medezeggenschap willen we als college streven naar een versterking van onze representatieve democratie. We gaan meer gebruikmaken van deliberatieve fora, van overlegmomenten waarop we ideeën kunnen uitwisselen. Meer deliberatie leidt tot meer betrokkenheid, meer innovatie en tot effectievere probleemoplossingsstrategieën.’

Inclusief onderwijs

Maar er is meer aan de hand: ook de selectie van studenten leidt tot een democratisch tekort, meent Ten Dam. Voorafgaand aan selectie moet er allereerst ‘meer werk worden gemaakt van een kwalitatief hoogstaand en inclusief onderwijsprogramma’. Uit onderzoek blijkt namelijk, zo zei ze, dat sociale en academische integratie leidt tot studiesucces. ‘De culturele kant van kwaliteitsbeleid, dus dat wat mensen zelf aanreiken om onderwijs en onderzoek te verbeteren, is ondergesneeuwd. De cultuur van een opleiding bepaalt uiteindelijk de toegankelijkheid van de academie en dat is net zo’n belangrijke waarde als talentbevordering, excellentie en studiesucces.’

Opeenstapeling van beleid

Een derde probleem dat leidt tot een democratisch tekort is volgens Ten Dam de grote hoeveelheid regelgeving vanuit de overheid binnen de universiteit. ‘Centrale regelgeving van de overheid en binnen de instelling heeft geleid tot toenemende regeldruk, maar wanneer regels niet effectief zijn worden ze doorgaans niet afgeschaft, maar aangevuld met nieuwe regels.’ Zo ontstaat er volgens Ten Dam een dynamiek van beleid ‘die niet bijdraagt aan kwaliteitsverbetering van het hele hoger onderwijs’.

Het CvB zal, zo liet Ten Dam weten, ‘ernaar streven deze tekorten aan te pakken’. Hoe het college dat voornemen zal concretiseren bleef vooralsnog in het ongewisse, maar Ten Dam liet wel weten dat zij de hele UvA-gemeenschap nodig heeft in het streven naar meer democratie. ‘Gezamenlijk moeten we een betekenisvol verhaal kunnen vertellen over de maatschappelijke waarde van ambitieus onderwijs en onderzoek en over de rol van intellectuelen in de samenleving.’