Ik wantrouw het polarisatiespook waarover in de media veelvuldig wordt gesproken en ons allen tegen elkaar zou opzetten. Ook geloof ik niet dat groepen tegenwoordig meer dan ooit met de hakken diep in het zand tegenover elkaar staan. Wel denk ik dat door het gemak van de vele moderne middelen de huiskamerpraat zichtbaar is geworden. En afgelopen decennia is het welvaartspeil dusdanig gestegen dat het hebben van een opinie niet meer voorbehouden is aan leiders en voorgangers.

De stemmen die harde woorden dragen, vind ik een zegen en zelfs geruststellend, omdat woorden hebben betekent dat er contact is. Verbinding. Je kunt geen onenigheid hebben zonder een ander met wie je niets hebt.

Een samenleving die stil is, die over elkaar zwijgt, is het spook dat we moeten vrezen. In het debat hoeven wij geen vrienden te zijn – bij voor- keur niet – om het gesprek zuiver te houden. Bevriend zijn met jezelf is de enige kloof die we moeten overbruggen en we zullen niets van elkaar te vrezen hebben.