Langdurig werklozen doen vaak een paar dagen per week onbetaald werk via activeringstrajecten. De bedoeling hiervan is dat zij weer kunnen instromen in de reguliere arbeidsmarkt. In veel gevallen lukt dit echter niet. ‘Uitkeringsinstanties vragen van alles van werklozen, maar de moeite die deze werklozen daarin stoppen wordt in hun ogen niet gewaardeerd. Bij sollicitaties worden ze keer na keer afgewezen. Ze krijgen het idee dat de samenleving hen niet meer wil hebben,’ zegt Elshout. Uit haar onderzoek blijkt dat dit groot effect heeft op hun zelfrespect, ze voelen zich ondergewaardeerd.

Relatie

Volgens Elshout is het vergelijkbaar met het hebben van een relatie: ‘Als je één keer wordt afgewezen, dan zal je dit opvatten als pech. Als je wel tien keer wordt afgewezen dan is de kans groot dat je aan jezelf gaat twijfelen of boos wordt.’ Het resultaat hiervan is dat mensen de schuld op anderen gaan schuiven, blijkt uit haar onderzoek. ‘Ze krijgen het idee dat anderen niet zien hoeveel tijd en moeite ze steken in het zoeken van nieuw werk en dat hun talenten niet erkend worden. Hierdoor voelen ze zich veroordeeld, alsof ze losers zijn die de hele dag met een biertje op de bank zitten.’

Elshout zou graag zien dat werklozen meer respect en medeleven zouden krijgen. ‘Mensen hebben hun eigen succes niet altijd in de hand.’

Judith Elshout promoveert vrijdagochtend 10 juni om 10.00 uur op haar proefschrift Roep om respect, Ervaringen van werklozen in een meritocratiserende samenleving. Haar promotie vindt plaats in de Agnietenkapel. De toegang is vrij.

Elshout schreef ook een hoofdstuk in het boek Meritocratie: Op weg naar een nieuwe klassensamenleving, van UvA-hoogleraar Paul de Beer en UvA-docent Maisha van Pinxteren. Dat boek is hier gratis te downloaden als pdf.