UvA kritisch over haalbaarheid screenen van buitenlandse studenten
Om spionage en kennisdiefstal te voorkomen, wil het kabinet alle buitenlandse studenten screenen die met ‘sensitieve kennis’ werken. Omdat het nog jaren zal duren voordat de maatregel zal zijn ingevoerd, ligt nu de verantwoordelijkheid van het screenen bij universiteiten zelf. De UvA plaatst kritische kanttekeningen bij de uitvoerbaarheid van het plan.
Om spionage en diefstal van technologische kennis te voorkomen, voert het kabinet een verplichte screening in voor alle buitenlandse studenten die zich bezighouden met kwetsbare informatie over de Nederlandse veiligheid.
Dit geldt niet alleen voor studenten van buiten de EU, maar voor elke niet-Nederlandse student. De maatregel volgt op waarschuwingen van veiligheidsdiensten over de risico’s van buitenlandse inmenging en kennisdiefstal, vooral door landen als China en Rusland. Ook de UvA ziet het gevaar: de kennis die beschermd moet worden zijn als ‘kroonjuwelen’ van de universiteit, aldus een woordvoerder.
De invoering van de screeningsmaatregel zal echter nog jaren op zich laten wachten. De dienst Justis, die verantwoordelijk wordt voor de uitvoering, kan pas in 2028 beginnen met het doorlichten van buitenlandse studenten en onderzoekers. En dus ligt tot die tijd de verantwoordelijkheid grotendeels bij de onderwijsinstellingen zelf.
De afdeling Integrale Veiligheid van de UvA stelt dat de screening bedoeld is om te voorkomen dat gevoelige informatie in verkeerde handen valt of op ongewenste wijze wordt beïnvloed.
Is de UvA al begonnen met het opzetten van zo’n screening? Niet echt. Het wetsvoorstel kan nog aangepast worden en dus stelt de UvA dat het lastig is om je goed voor te bereiden. ‘Op dit moment is nog niet exact bekend voor welke studies of onderzoeksgroepen de screeningswet gaat gelden. De lijst met sensitieve onderwerpen, waar de studies of onderzoeksgroepen uit voort komen die buitenlandse studenten moeten gaan screenen, is nog in ontwikkeling,’ aldus de Integrale Veiligheidsafdeling van de UvA.
Vooralsnog zal de screening alleen gelden voor masterstudenten en PhD’ers. Aan de UvA zou dat in studiejaar 2024-2025 gaan om zo’n tweeduizend internationale masterstudenten die niet eerder bij de UvA stonden ingeschreven, volgens het UvA Feitenboek.
Hoe haalbaar is het voor de UvA om zo’n grote groep buitenlandse studenten te screenen? ‘Het aantal te screenen mensen zal afhangen van de onderwerpen die als sensitief worden aangemerkt door het ministerie,’ zegt een woordvoerder van de UvA. ‘Vanuit de UvA is er een kritische kanttekening geplaatst bij de haalbaarheid als het aantal te groot wordt.’
Daarnaast benadrukt de woordvoerder dat de doorlooptijd, dat is hoeveel tijd een screening kost, essentieel is voor de haalbaarheid van het wetsvoorstel.
