UvA: geen verlenging uitwisseling met Hebrew University of Jerusalem
De UvA stopt voor nu met de studentenuitwisseling met de Hebrew University of Jerusalem wegens het risico op mensenrechtenschendingen door de Israëlische universiteit. De UvA komt tot dit besluit na een advies van een speciale, onafhankelijke commissie.
De uitwisseling van UvA-studenten met de Israëlische Hebrew University of Jerusalem wordt stopgezet omdat er sprake zou zijn van ‘mensenrechtenschendingen’ en ‘inperking van de academische vrijheid’.
Dat zegt rector magnificus Peter-Paul Verbeek donderdagmiddag. ‘Er is een risico dat studenten in aanraking komen met deze schendingen of in een omgeving belanden waar academische vrijheid onvoldoende wordt gehonoreerd,’ aldus Verbeek. De uitwisselingssamenwerking liep al sinds de jaren tachtig.
Demonstranten aan de UvA eisen al langer dat de UvA de banden met Israël verbreekt. De UvA zegt specifiek niet de samenwerking met een land te willen stopzetten. ‘Dat is iets wat de regering kan doen, maar niet wij als universiteit,’ aldus Verbeek. ‘Wij kijken naar samenwerkingen en of we op basis daarvan zijn betrokken bij onethische zaken.’
De commissie toetst samenwerkingen of uitwisselingen die voor de hele universiteit gelden. Daarnaast bestaan er ook samenwerkingen op facultair niveau, waarover de commissie ook advies uitbrengt. Die zijn niet openbaar, wegens de gevoeligheid van de inhoud. Zo komen er bijvoorbeeld namen van onderzoekers in voor.
Momenteel zijn er acht samenwerkingen met Israël op facultair niveau, zegt een woordvoerder van de UvA. Twee zijn voorgelegd aan de commissie en kregen dit jaar groen licht.
Hongarije en China
Nog twee andere samenwerkingen werden door de speciale adviescommissie tegen het licht gehouden: de PhD-training met de China Scholarship Council (CSC) en de samenwerking met Hongaarse instellingen op de EU sanctie-lijst.
Die laatste wordt nu ook stopgezet. ‘Dit vanwege de inperking van academische vrijheid in Hongarije, die heel ver gaat’, aldus Verbeek. ‘Het zou ook heel gek zijn als wij als UvA de besluiten van de EU passeren en zelf wel blijven samenwerkingen met deze instellingen.’
Bij de gepauzeerde PhD-training met China Scholarship Council zou het gaan om een mix van zaken: mensenrechtenschendingen, dataprivacy en de veiligheid van mensen zelf. Daarnaast schrijft de commissie redenen om aan te nemen dat ‘sommige terugkerende CSC-gefinancierde promovendi die hun promotieonderzoek in Nederland hebben uitgevoerd, kunnen worden gedwongen om hun staat binnen informatie te verstrekken, inclusief gegevens die zijn verkregen via academisch onderzoek.’ Wel is het volgens de commissie niet duidelijk of dit nu ook al UvA-promovendi overkomt.
Deze samenwerking met China kan wel verlengd worden, is het advies, mits er ‘risicodempende maatregelen’ worden genomen. Deze maatregelen bestaan er bijvoorbeeld uit dat elk individueel promotietraject van een Chinese student moet worden voorgelegd aan de commissie. Volgens de UvA zou dat gaan om ‘tientallen’ per jaar.
Nieuw toetsingskader
Het besluit volgt op de nieuwe richtlijnen die de UvA hanteert om samenwerkingen met andere partijen uitgebreider te kunnen toetsen, het zogenoemde toetsingskader voor externe samenwerkingen. Onderwijs- en onderzoekssamenwerkingen mogen niet bijdragen aan schendingen van mensenrechten, misbruik van kennis voor ongewenste militaire doeleinden of serieuze schade aan het milieu.
Tot nu toe had het toetsingskader alleen betrekking op samenwerking met fossiele industrie en kennisveiligheid. De UvA besloot tot een herziening na de demonstraties en bezettingen in het voorjaar van 2024, waarbij studenten protesteerden tegen de samenwerking van de universiteiten met Israelische instituties.
Het nieuwe kader ligt formeel nog bij de medezeggenschap voor advies. De drie casussen rond Israël, Hongarije en China werden alvast aan het toetsingskader onderworpen omdat de samenwerkingen verliepen en er een besluit moest worden genomen over de voortzetting ervan. Mocht de medezeggenschap adviseren bepaalde zaken aan te passen, dan wordt dat meegenomen in volgende casussen, aldus de UvA.
