Tientallen Amerikaanse wetenschappers polsten onderzoeksinstituut Nias voor onderdak
De afgelopen weken klopten ‘ruim twintig’ Amerikaanse wetenschappers aan bij het Nias, een Amsterdams onderzoeksinstituut dat via het Safe Haven Fellowship gevluchte internationale onderzoekers opvangt. De UvA financiert sinds kort twee plekken.
De afgelopen weken regende het informatieverzoeken bij het Netherlands Institute for Advanced Studies (Nias) in Amsterdam. Sinds de regering Trump de wetenschap onder druk zet, klopten er al meer dan twintig Amerikaanse onderzoekers aan bij het onderzoeksinstituut waarvan de UvA sinds kort partner is geworden.
De wetenschappers die zich melden komen voornamelijk uit de hoek van de klimaat-, geestes- en sociale wetenschappen en dan in het bijzonder gender- en vrouwenstudies. ‘Officiële aanvragen hebben we nog niet binnen,’ zegt Rachida Azough, hoofd public affairs bij het Nias. ‘Onderzoekers vragen vooral of ze in aanmerking komen voor een fellowship binnen het Safe Haven-programma.’
Het Safe Haven Fellowship programma biedt onderzoeksposities van vijf maanden voor onderzoekers uit conflict- en oorlogsgebieden. Het programma werd in 2022 opgericht, aanvankelijk om gevluchte Oekraïense onderzoekers en dissidente Russische en Wit-Russische onderzoekers onderdak te bieden. In maart 2024 werd het programma uitgebreid naar bedreigde onderzoekers wereldwijd. Sinds februari 2025 kunnen onderzoekers in de verdrukking zich het gehele jaar aanmelden.
Ook Amerikaanse onderzoekers komen sinds de verruiming in aanmerking. Azough: ‘Het gaat erom of je kunt aantonen dat je ernstig wordt beperkt in je academische vrijheden. Als je onderzoek doet in genderstudies en je hele vakgebied wordt weggesaneerd, of je vocabulaire wordt ingeperkt, dan is het helder dat het onderzoek ernstig beknot wordt.’
De wetenschappelijke adviescommissie van het Nias beoordeelt de aanvragen aan de hand van de onderzoeksvoorstellen van de onderzoekers. ‘De aanmeldingen die het meest interessant, het schrijnendst en kwalitatief hoogstaand zijn worden uiteindelijk toegelaten,’ aldus Azough.
Sinds februari financiert ook de UvA twee plekken in het Safe Haven-programma. ‘We bieden nu zes plekken en hopen dat de aantallen in de komende jaren nog oplopen, maar meer dan acht tot tien fellows per jaar wordt het niet. We willen een goede balans houden binnen de vijftig tot zestig onderzoekers uit de hele wereld die jaarlijks aan het Nias onderzoek doen.’
