Opiniepanel | Kunnen we hoorcolleges niet beter afschaffen?
Van oudsher zijn hoorcolleges aan de universiteit de manier om grote hoeveelheden kennis over te brengen. In tijden van weblectures en Coursera kunnen studenten echter vanuit huis – eventueel zelfs vanuit hun bed – kennis tot zich nemen. In hoeverre zijn hoorcolleges nog nuttig als er kan worden volstaan met opgenomen colleges die vaak ook verschillende jaren op rij gebruikt kunnen worden? Zijn hoorcolleges in 2019 niet gewoon een verspilling van geld, ruimte en tijd, of met andere woorden: zijn hoorcolleges nog wel nuttig?
Hoorcolleges zijn een reliek uit het verleden en moeten afgeschaft worden.
Fabian van Hal is student rechtsgeleerdheid
‘Natuurlijk moeten hoorcolleges niet afgeschaft worden. Hoorcolleges zijn een prima middel om hulp te krijgen bij het lezen van de literatuur en nog eens interessant ook. Waar we wel naar moeten kijken is hoe we gebruik kunnen maken van oude én nieuwe middelen. Stel je doet een bestuursjaar of een tweede studie en wil toch graag de colleges volgen, dan is de mogelijkheid om deze online terug te kijken een perfect middel. Op de faculteit Rechtsgeleerdheid was dit vorig jaar nog het geval. Helaas is dit afgeschaft, tot ongenoegen van veel studenten. Ik zou blij zijn als dit weer terugkwam.’
Huub Dijstelbloem is hoogleraar filosofie van wetenschap en politiek
‘Als het hoorcollege niet al bestond, zou het uitgevonden moeten worden. Een lezing door iemand met kennis van zaken, die je met een boeiend narratief meeneemt door de materie; die de lijn uitstippelt, het grote beeld geeft en het bijzondere belicht: wat een genot. We zien juist een enorme revival van het college, van DWDD University tot op internet breed gedeelde lezingen van vooraanstaande sprekers. Thuis nog eens nakijken kan handig zijn, maar komt nooit in de plaats van erbij zijn. Het is niet alleen informatieoverdracht, maar ook een gedeelde ervaring. Alleen mensen die niets van onderwijs begrijpen, betwijfelen het belang van een hoorcollege.’
Thijs Bol is universitair hoofddocent sociologie
‘Met de stelling dat digitale hoorcolleges gewone hoorcolleges over kunnen nemen ben ik het absoluut niet eens: onderzoek laat zien dat de leeropbrengsten voor studenten veel hoger zijn wanneer ze fysiek in de collegezaal zitten. Een recent artikel in Science toont daarnaast aan dat het aantal zelfstudie-cursussen en moocs snel terugloopt: blijkbaar zijn digitale colleges toch niet het gouden ei. Een veel belangrijkere vraag voor de toekomst is volgens mij of we wel zoveel van ons onderwijs via hoorcolleges moeten geven. We weten al vrij lang dat studenten veel meer leren van actieve lesmethoden, en er is weinig zo passief als luisteren naar een hoorcollege.’
Emma Kat is student Literary Studies
‘Ik denk dat een hoorcollege geen plek is waar studenten passief kennis opnemen, maar juist een plek waar ze hun docent vragen kunnen stellen en met elkaar in gesprek kunnen gaan over de gepresenteerde stof. Ik kan niet spreken voor de hele UvA, maar bij de Geesteswetenschappen zijn hoorcolleges vaak kleinschalig en is er veel interactie tussen de docent en het publiek. Het kan goed zijn studenten de optie te geven grootschaligere hoorcolleges online te bekijken, maar deze keuze moet bij de docent liggen, deze kan immers het beste inschatten welke manier van kennisoverdracht goed werkt voor een bepaald vak.’
Michiel van Kempen is hoogleraar West-Indische letteren
‘Ik heb al een vroege ervaring met “colleges op afstand”. De legendarische professor Poelhekke, die in Nijmegen 17de en 18de-eeuwse geschiedenis gaf, kwam de collegezaal binnen, hing zijn microfoon om en ging op een stoel achter het spreekgestoelte zitten, zodat we alleen zijn stem hoorden en zijn handjes zagen wapperen. Maar hij wist fascinerende verhalen te vertellen, voorzien van apocalyptische visioenen zoals dat het niets zou worden met ons als we niet ècht Zweeds gingen leren. En Italiaans natuurlijk. En Portugees. Ook zijn mondelinge tentamens bij hem thuis in een als museum ingericht huis waren hoorcolleges: hij stelde 1 vraag, nam vervolgens het woord over en oreerde zelf tot het einde van de examentijd. “U hebt het goed gedaan, u krijgt een 8.” Ik heb van geen enkele hoogleraar zoveel geleerd als van deze man. Dus hoorcolleges stoppen? Ben je helemaal belazerd!’
Jean Rwasibo is controller bij het administratief centrum
‘Hoorcolleges afschaffen is geen goed plan. Gecombineerd met werkcolleges gaat het prima. Hoorcolleges bieden studenten ook docenten de mogelijkheid om vragen te stellen. Fysieke hoorcolleges leiden tot uitwisseling van ideeën, ervaring en kennis tussen docenten en studenten. De interactie tussen docenten en studenten kan voor beide inspirerend en uitdagend zijn. Bovendien zijn ze uitstekend geschikt om het verhaal in hoofdlijnen te vertellen. Hoorcolleges dragen bij aan het beter begrijpen van de stof. Daarnaast zijn ze prima om de discipline van studenten te bewaken. Anders moeten studenten zelf gedisciplineerd zijn om alles zelf online te bekijken. Desalniettemin zou de kennisoverdracht effectiever kunnen zijn.’
Jan Overwijk is promovendus wijsbegeerte
‘Hoorcolleges zijn volgens mij meer dan een soort audiovisueel handboek. Het is voor docenten ook een manier om je vak te cureren en met directe feedback van de studenten belangrijke informatie over te brengen. Bovendien is een hoorcollege ook een gebeuren, een moment waarop studenten en docenten als academische gemeenschap samenkomen. Zo is naar een live-concert gaan ook anders dan naar een muziekopname luisteren. Onderzoek laat daarbij zien dat studenten de stof beter opnemen in een live-hoorcollege dan wanneer ze naar een filmpje kijken. Hoe fijn en waardevol “weblectures” dus ook zijn, het hoorcollege is mijns inziens meer dan dat.’
Alex Moret is student biomedische wetenschappen en Griekse & Latijnse taal & cultuur
‘Gemiddeld wordt slechts 10 procent van een hoorcollege onthouden door de aanwezige studenten, aldus onderzoek. Maar geeft dat wel een accuraat beeld? Toegegeven, ik zie veel mensen naar hoorcolleges gaan, er het hele college doorheen praten om dan niets te wijzer zijn, maar dat zijn toch niet de mensen op wie we ons onderwijs moeten baseren? De mensen voor wie hoorcolleges nuttig zijn – geëngageerde studenten met spontane vragen over de stof die aantekeningen maken van wat belangrijk is – hebben juist baat bij interactie met docent en stof om deze te verlevendigen. Dat geldt vooral bij cohorten die zo groot zijn dat werkcolleges dit niet ondervangen.’
Het Folia opiniepanel bestaat uit 25 studenten en medewerkers van alle faculteiten, en enkele diensten van de UvA. Eens in de paar weken reageren zij op een actuele stelling.
Ook een mening? Reageer hieronder of schrijf een opinieartikel.
