Willemijn van Dolen | Wie leeft als digitale nomade houdt er juist een materialistisch leven op na
Het leven van een vrije, digitale, niet-materialistische nomade lijkt aanlokkelijk, maar duurzaam is het allerminst, schrijft Willemijn van Dolen. ‘Ik zie de winst van weinig spullen bezitten en voedselverspilling tegengaan maar ik had tientallen lange afstandsvluchten geteld in het verhaal.’
Niet lang geleden werd ik uitgenodigd voor een panel over minimalisme en duurzaamheid. Het werd een bijzondere avond. Minimalisme wordt vaak gezien als een leven met weinig materiele spullen. En duurzaamheid in deze context ging over de negatieve impact van consumptie op het klimaat. De conclusie is gauw gemaakt: een minimalist = weinig spullen = duurzaam.
Was het maar zo eenvoudig. Een mede-panellid vertelde enthousiast over zijn vorige leven als digital nomad, iemand die de wereld rondreist en met een kleine rugzak met alleen het uiterst noodzakelijke kan leven, dankzij de laptop en telefoon. Ver weg van het materialistische leven dat velen van ons leven. Een minimalist dus. Het werd een mooi verhaal vol tips over waar en wanneer je het beste gratis voedsel kon verkrijgen, welke restaurants het lekkerste eten weggooiden, over hostels en couch surfing. De conclusie luidde, op deze manier voorkom je afval en bespaar je geld, en heb je de vrijheid…..om de hele wereld over te vliegen. Minimalist, duurzaam, én vrijheid, wie wil dit nou niet. Heel even begon ik aan mezelf te twijfelen…ik zat toch in een panel over duurzaamheid?
Ik merkte op dat ik het een boeiend verhaal vond, aantrekkelijk ook, maar dat ik me voor zou kunnen stellen dat dit niet per se een duurzame leefstijl is; ik zie de winst van weinig spullen bezitten en voedselverspilling tegengaan maar ik had tientallen lange afstandsvluchten geteld in het verhaal. Hou me ten goede, dat moet iedereen voor zich weten, maar het is niet zo dat iemand die als een digital nomad leeft per definitie niet-materialistisch en wel duurzaam is.
Sterker, ik merkte op dat recent een wetenschappelijk artikel was verschenen dat aantoonde dat digital nomads juist materialistisch kunnen zijn. Ten eerste zijn zij vaak meer bezig met het gericht cureren van spullen; preoccupatie met consumptie als middel om een doel te bereiken. Dit wordt ook geïllustreerd door de beweging van Marie Kondo; wanneer iemand heel weinig spullen wil bezitten, worden de waarde en betekenis ervan van veel groter belang en de aanschaf van spullen een gerichte daad van curatie. Het wordt zelfs een middel voor signaleren van goede smaak en status.
Ten tweede laat het artikel zien dat men juist al die reizen maakt, met het idee dat het gelukkig maakt, een aspect van materialisme: consumptie maakt gelukkig. Er is dus juist een materialistische preoccupatie met het bereiken van geluk via consumptie alleen heeft het vooral betrekking op ervaringsgerichte consumptie in plaats van spullen. Het zwerven over de wereld is dan niet een ontsnapping aan het materialisme, maar een manier om materialistische doelen na te streven, zoals het cultiveren van imago en het signaleren van status door middel van reizen. Ervaringen zoals retraites of reizen naar minder bekende of moeilijk bereikbare bestemmingen die kunnen wijzen op het bereiken van belangrijke en bewonderenswaardige levensdoelen (spirituele verlichting, zelfontplooiing, ontworstelen aan de 9-tot-5-structuren) zijn daarbij favoriet.
Nu zou je het eerste punt, het meer secuur cureren, kunnen zien als een manier om duurzamer met spullen om te gaan. Echter, verre reizen zijn vaak niet zo duurzaam.
Goed terug naar het panel. Mijn opmerking werd niet echt enthousiast ontvangen; een digital-nomad- wereldreiziger wordt kennelijk niet graag geassocieerd met materialisme en de minder duurzame kanten. Terwijl, niks mis met de digital nomads, ik zou het zelf echter niet als dé oplossing brengen voor duurzaamheid.
