Vijfhonderd UvA’ers laten promoveren? Promotievoorzitter Peter Van Emde Boas deed het
Al ruim dertig jaar treedt emeritus-hoogleraar informatica Peter van Emde Boas op als promotievoorzitter van de UvA. Woensdag sloot hij met een ferme hamerslag zijn 500ste promotie. ‘Het is me voor de 500ste keer niet gelukt de hamer kapot te slaan.’
‘De promotie is het belangrijkste product van de universiteit, dus als iemand promoveert, dan ga je daarnaartoe.’ Daar is Peter Van Emde Boas (1945), emeritus-hoogleraar informatica stellig over. Afgelopen woensdagmiddag 24 april sloot hij als promotievoorzitter met de dreunende hamerslag waar hij berucht om is zijn 500ste promotie af in de Agnietenkapel.
Het aantal promoties wordt al bijgehouden sinds de oprichting van de universiteit, al stond eerder enkel de handtekening van de voorzitter onder de promotie, waardoor een exacte telling lastig was. Pas sinds enkele jaren is het systeem digitaal en kan er een nauwkeurigere telling worden bijgehouden.
Toch is een 500ste promotie als voorzitter wel een bijzonder moment, volgens Bureau Pedel. Vandaar dat de promotor er ook tijdens de uitreiking van de doctorsbul aandacht aan besteedt. ‘Dit is de 22.338ste promotie aan de UvA. Dat wil dus zeggen dat Van Emde Boas meer dan 2 procent van alle promoties die ooit aan de UvA hebben plaatsgevonden heeft voorgezeten.’
Voor Van Emde Boas kwam het niet als een verrassing, hij hield zijn promoties namelijk zelf bij. ‘Het is me voor de 500ste keer niet gelukt de hamer kapot te slaan,’ vat de emeritus-hoogleraar die mijlpaal samen op de borrel achteraf.
Ingerold
In de jaren zestig, toen Van Emde Boas wiskunde studeerde aan de UvA, sloot bij een promotie het volledige instituut en ging iedereen naar de plechtigheid. Die gewoonte zette Van Emde Boas ook voort in de jaren tachtig en negentig, toen veel collega’s afhaakten vanwege het toenemend aantal promoties en de hogere werkdruk.
Toen tijdens een promotie in februari 1991 de voorzitter, de decaan van de bètafaculteit, niet kwam opdagen werd Van Emde Boas er ‘met de haren bijgesleept’. ‘Jij bent er toch altijd dus je zal wel weten wat je moet doen, zeiden ze tegen mij. De afwezige decaan vond dat een prima oplossing, hij had het immers toch altijd te druk.’ En zo rolde Van Emde Boas in het voorzitterschap.
In naam van de rector
Van oudsher zat de rector magnificus zelf de promotiecommissie voor die bestaat uit twee of drie promotores en een of twee co-promotores die de promovendus tijdens de verdediging aan de tand voelen. Al snel besteedde de rector de voorzittersrol uit aan de decanen van de faculteiten, die optraden ‘in naam van de rector magnificus’. De voorzitter wordt daarom tijdens de promotie ook aangesproken als rector en draagt een eenvoudige versie van de rectorsketen.
Inmiddels is promotievoorzitter een taak die decanen maar al te graag uitbesteden. In eerste instantie aan de afdelingsvoorzitter of instituutsdirecteuren maar door de groeiende aantallen wordt er ook vaak een beroep gedaan op emeritus-hoogleraren. Daarbij wordt er zoveel mogelijk gezocht naar voorzitters die inhoudelijk van het promotieonderwerp afweten, al lukt dat lang niet altijd. Geneeskunde heeft als de grootste leverancier van promoties een hele poel aan voorzitters die elkaar afwisselen. In de wiskunde en informatica is Van Emde Boas de hoogleraar die het merendeel van de promoties voor zijn rekening neemt. Zo verzorgt hij bijna alle promoties van het Instituut voor Informatica (IvI), het Institute for Logic, Language and Computation (ILLC) en enkele promoties van het Korteweg-de Vries Instituut voor wiskunde.
Privilege
Ook stelt Van Emde Boas vaak zelf een vraag aan de promovendus, wat ongebruikelijk is voor de voorzitter, en wat overigens ook buiten de beoordeling valt. Van Emde Boas: ‘Dat is voortgekomen uit de angst dat de vragen van de commissieleden op zouden raken. Het voelde als mijn taak om de discussie levend te houden en zelf ook een vraag paraat te hebben. Dat is geleidelijk aan een privilege geworden.’
Om die reden verdiept Van Emde Boas zich ook in de promoties die hij voorzit, iets wat hem tekent als voorzitter. Vaak komt hij bij het Bureau Pedel vragen om de proefschriften van de kandidaten. ‘Dat is gelijk een van mijn terugkerende klachten: in de ruim dertig jaar dat ik voorzitter ben is de UvA er nooit in geslaagd om te zorgen dat de voorzitter automatisch een exemplaar krijgt. Ik moet er altijd achteraan.’
Voorzittershamer
Ook na zijn na zijn emeritaat in 2009 bleef Van Emde Boas de rol van commissievoorzitter vervullen. Na de promotie krijgt hij een eigen voorzittershamer met opschrift overhandigd voor zijn jarenlange inzet. ‘Die hoeven jullie dan niet meer voor mij klaar te leggen,’ reageert de professor ad rem. De 500ste promotie betekent namelijk nog niet het einde van het voorzitterschap van Van Emde Boas. ‘Ik ga door zolang ik ertoe in staat ben. In mei heb ik al zes promoties staan, dus we gaan noest verder.’
