‘Amsterdam gooit studenten op straat met nieuw woningdeelbeleid’
De nieuwe Huisvestingsverordening van de gemeente, die vanaf 2020 moet ingaan, staat bol van belachelijke regels, stelt UvA-student Roeland Endtz. ‘Dit brengt studenten en andere woningdelers in een benarde wurggreep.’
Woensdagochtend waren een stuk of honderd studenten bij de Stopera te vinden om een geluid te laten horen tegen de nieuwe Huisvestingsverordening die vanaf 2020 ingaat. Dit gebeurde tijdens de eerste vergadering van de Stadscommissie Bouwen & Wonen, die op 27 november een besluit zal nemen over deze verordening. Maar wat houdt deze in, en waarom zouden studenten zich zorgen moeten maken?
Als woningdelende student ben ik daar twee jaar geleden achter gekomen. In september 2017 kreeg ik een belletje van mijn toenmalige huisbaas – overigens de beruchte Wybren van Haga – dat het huis in West waarin ik met vier vrienden woonde binnen drie maanden leeg moest. Twee jaar en vier huizen verder heb ik eindelijk weer een permanent plekje in de stad van mijn universiteit gekregen. Onderweg heb ik verhalen verzameld van medestudenten die van hetzelfde beleid slachtoffer zijn geworden, en deze verhalen zijn vrij ontluisterend. Maar hoe zit het nou precies?
De aankomende Huisvestingsverordening bevat regels omtrent woningdelen die een uitbreiding zijn op het woningdeelbeleid dat in 2017 is ingevoerd. In dit beleid werden huursituaties van drie mensen of meer die geen familie zijn illegaal gemaakt als de huisbaas geen woningdeelvergunning aanvroeg. Om deze vergunning te krijgen moest de huisbaas voldoen aan vrij strenge isolatie-eisen en moest er een gemeenschappelijke ruimte van minstens 11 vierkante meter zijn. Ging het over huursituaties van vijf mensen of meer, dan kwam daar nog bovenop dat de verhuurder een bij de KvK ingeschreven instelling moest zijn die gericht was op kamerverhuur.
Verder is een vergunning verkrijgen voor vijf delers of meer in heel stadsdeel Centrum en West onmogelijk gemaakt. Dat heeft er dus voor gezorgd dat ik mijn huis, dat overigens meteen gerenoveerd werd en nu voor een hogere prijs wordt verhuurd, uit moest. Bij andere mensen heeft het voor nog vreemdere situaties gezorgd: zo heb ik gesproken met iemand die met zes anderen voor een schappelijke prijs in de Pijp woonde. Toen de huisbaas aankondigde dat er geen vergunning voor meer dan vijf geregeld kon worden, zijn er drie mensen weggegaan. De andere vier wonen nu met een huur van een paar honderd euro meer in een huis met drie lege slaapkamers.
Deze vrij strikte eisen hebben dus al gezorgd voor de ontruiming van een gigantisch aantal studentenhuizen. Dat komt doordat het in het bestaande beleid aan huisbazen is om de vergunning te regelen. Aangezien studenten vaak niet ingeschreven staan, hebben huisbazen de macht om studenten op straat te zetten als huisbazen geen vergunning willen regelen. In sommige situaties is het zelfs zo dat huisbazen het wel willen, maar niet kunnen, bijvoorbeeld als ze een huis voor vijf man verhuren op de Overtoom (West). Studenten zitten dus al in een vrij benarde wurggreep: ze kunnen door hun huisbaas op straat worden gezet als die om welke reden dan ook geen zin meer heeft ze te huisvesten, maar als ze zich inschrijven komen ze in het vizier van de gemeente, die hen dan vervolgens op straat zet.
Het wordt nog erger: zelfs studenten die ingeschreven zijn kunnen hun huis uit worden gedwongen als hun niet-ingeschreven huisgenoten eruit worden gezet. Ik heb meerdere mensen gesproken met een huisbaas die afdwong dat een woningdeelsituatie van drie mensen naar twee mensen gaat omdat hij/zij geen vergunning wilde of kon regelen. Vervolgens eiste de huisbaas dezelfde totale huur van de twee ingeschreven huisgenoten die over zijn. Op deze manier wordt de woning natuurlijk onbetaalbaar, en moeten ook de andere twee het huis uit.
Je zou zeggen dat de gemeente na twee jaar van dit beleid tot inkeer zou komen. Helaas is dat niet zo. Vanaf 2020 gaat de gemeente maxima stellen aan het percentage woningdeelsituaties per wijk, namelijk 5 procent. Verder mag maximaal 25 procent van een gebouw uit woningdeelsituaties bestaan en wordt een individueel contract verplicht. De eerste twee maatregelen zijn vanzelfsprekend belachelijk. Bij het ontwerpen van dit nieuwe beleid heeft de gemeente namelijk geen rekening gehouden met het aantal mensen die in Amsterdam woont, maar om bovenstaande redenen niet ingeschreven staat.
Welwillende huisbazen die vanaf 2020 een vergunning willen verkrijgen zullen deze dus überhaupt niet krijgen als die 5 procent per wijk is gehaald – en als studenten weten wij natuurlijk dat wijken nu al uit veel meer dan 5 procent woningdelers bestaan. Ook hier geldt overigens dat ingeschreven staan geen oplossing is voor het probleem – als de vergunning wordt geweigerd is de situatie illegaal, en moet de woning gaan naar twee mensen die de huur wel kunnen ophoesten.
Maar dat individuele huurcontract dan? Op het eerste gezicht klinkt dat als een goede manier om ervoor te zorgen dat huisbazen niet zomaar hun huurders eruit kunnen gooien. Bovendien kunnen huurders dan aanspraak maken op een lagere huur via de Wooncommissie. Jammer genoeg is het in combinatie met dit beleid de nagel aan de doodskist. Huisbazen die aan drie studenten maximaal 900 euro totale huur kunnen vragen, terwijl ze ook 2000 euro aan een expatkoppeltje kunnen vragen die geen aanspraak kunnen doen op deze huurverlaging, moeten wel extreem goede personen zijn, willen ze voor de eerste optie gaan. Bovendien kan deze individuele contract-eis niet afdwingen dat huisbazen een vergunning aanvragen: als ze het simpelweg niet kunnen, zoals wanneer de 5 procent-eis van de wijk is voldaan, moet er toch een woningdeler het huis uit om deze boete te vermijden.
Twee jaar van dit bizarre beleid heeft ervoor gezorgd dat al jaren bestaande studentenhuizen zijn opgesplitst in studio’s en doorverhuurd aan rijke koppeltjes. Woningcorporaties hebben al besloten niet meer aan drie of meer studenten te verhuren. Met de aankomende aanscherping heeft iedereen met meer dan één huisgenoot en een huisbaas zonder vergunning reden om zich zorgen te maken. Wat kunnen we als studenten eraan doen? Allereerst je eigen hachje redden: als het mogelijk is, vraag zo snel mogelijk aan je huisbaas of die voor 2020 een vergunning wil aanvragen – de isolatie-eis voor 3 is ondertussen vervallen. Vervolgens is het aan ons om dit rampzalige voorstel, dat door bijna iedere partij in de raad wordt gesteund, te proberen te blokkeren. Teken de petitie, stuur een mailtje met “Geef huis” naar de verantwoordelijken in de raad om ze te laten weten dat je wonen in Amsterdam op zich best leuk vindt, en, nog beter, pak een pizzadoos en een viltstift en kom mee demonstreren.
En aangezien je natuurlijk helemaal geen zin hebt om het emailadres van die raadsleden op te zoeken, hier de verantwoordelijke politici uit de coalitie: Laurens Ivens, SP, wethouder Bouwen en Wonen (laurens.ivens@raad.amsterdam.nl), Dorrit de Jong, GroenLinks (d.de.jong@raad.amsterdam.nl), Tom Leenders, PvdA (t.leenders@raad.amsterdam.nl), Reinier van Dantzig, D66 (r.van.dantzig@raad.amsterdam.nl), Erik Flentge, SP (e.flentge@amsterdam.nl).
Roeland Endtz studeert in politicologie aan de UvA. Eerder verzamelde hij al ervaringen van studenten die naar aanleiding van dit verbod op straat kwamen te staan.
